TIỀN SẢN GIẬT – Triệu chứng rất nguy hiểm trong thai kỳ

Tiền sản giật (pre-eclampsia) là một tình trạng xảy ra trong thai kỳ, biểu hiện là huyết áp cao và tổn thương một số bộ phận khác, nhất là thận. Tiền sản giật thường xảy ra sau tuần 20 của thai kỳ đối với cả những người không có tiền sử huyết áp cao. Chỉ cần tăng huyết áp nhẹ cũng có thể là dấu hiệu của tiền sản giật.

Nếu phát hiện tiền sản giật thì cách điều trị duy nhất là phải cho người mẹ sinh ngay bằng cách giục sinh hoặc sinh mổ. Tuy nhiên nếu đến lúc đó em bé còn quá nhỏ thì sẽ rất phức tạp: sinh non hay chịu những rủi ro đe dọa tính mạng của mẹ và bé do tiền sản giật?

Triệu chứng tiền sản giật

– Cao huyết áp – 140/90 mm Hg hoặc cao hơn ghi nhận trong 2 lần cách nhau ít nhất 6 tiếng và không quá 7 ngày

– Dư protein trong nước tiểu.

– Nhức đầu nặng.

– Thị giác bị ảnh hưởng, chẳng hạn tự nhiên bị mờ mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng

– Đau bụng trên, thường là dưới xương sườn bên phải.

– Buồn nôn hoặc nôn.

– Chóng mặt.

– Giảm lượng nước tiểu.

– Tăng cân đột ngột, nhiều hơn 1kg trong một tuần.

– Sưng, đặc biệt là ở mặt và tay

Nguy cơ đối với mẹ và bé

Thiếu lưu lượng máu đến nhau thai. Tiền sản giật sẽ ảnh hưởng đến động mạch đưa máu tới nhau thai. Nếu nhau thai không nhận đủ máu, em bé có thể nhận được ít oxy và chất dinh dưỡng hơn. Điều này có thể dẫn đến bé chậm tăng trưởng, nhẹ cân, sinh non và khó thở.

Bong nhau thai. Tiền sản giật làm tăng nguy cơ bong nhau thai (nhau thai bị bóc tách khỏi thành trong của tử cung). Bong nặng có thể gây chảy máu nặng, đe dọa mạng sống cho cả mẹ và bé.

Hội chứng HELLP. HELLP – viết tắt của sự tán huyết (sự phá hủy các tế bào máu) làm cho men gan tăng cao và số lượng tiểu cầu thấp. Các triệu chứng của hội chứng HELLP bao gồm buồn nôn và nôn, đau đầu và đau bụng trên bên phải. Hội chứng HELLP là đặc biệt nguy hiểm vì nó sẽ làm tổn thương nhiều cơ quan và có thể xảy ra ngay cả trước khi có triệu chứng tiền sản giật.

Sản giật. Khi không kiểm soát được tiền sản giật sẽ dẫn đến sản giật, tức tiền sản giật cộng với cơn co giật. Các triệu chứng sản giật bao gồm đau bụng trên bên phải, nhức đầu dữ dội, thị giác bị ảnh hưởng và những thay đổi về thần kinh, chẳng hạn như không được tỉnh táo lắm. Nếu không điều trị kịp thời, sản giật có thể gây ra rủi ro rất nghiêm trọng, bắt buộc phải sinh ngay bất kể đang ở tuổi thai nào.

Bệnh tim mạch. Tiền sản giật có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch trong tương lai, nhất là đối với những người từng bị tiền sản giật hơn một lần hoặc đã từng sinh non. Để giảm thiểu rủi ro này bạn phải kiểm soát chặt chẽ cân nặng sau khi sinh, ăn nhiều rau củ quả và không hút thuốc.

Những người có nguy cơ tiền sản giật cao 

Đã từng bị tiền sản giật

Có thai lần đầu

Có thai với người thứ hai

Phụ nữ hơn 40 tuổi có thai

Béo phì

Đa thai

Sinh quá nhặt hoặc quá thưa (có thai lại quá sớm trong vòng 2 năm hoặc quá trễ hơn 10 năm)

Tiền sử bệnh: cao huyết áp mãn tính, đau nửa đầu, tiểu đường loại 1 hoặc 2, bệnh thận, viêm khớp dạng thấp hoặc lupus

Điều trị khi mắc tiền sản giật

Thường thì tiền sản giật sẽ được phát hiện trong các lần thăm khám định kỳ qua việc đo huyết áp và thử lượng protein trong nước tiểu.

Khi bị tiền sản giật thì cách chữa duy nhất là cho sinh (sinh chủ động) nếu thai đã phát triển vừa đủ, nếu nấn ná thêm bạn sẽ có nguy cơ động kinh, bong nhau thai, đột quỵ, xuất huyết nghiêm trọng cho đến khi giảm huyết áp. Sau khi sinh, huyết áp sẽ trở lại bình thường trong vài tuần.

Tuy nhiên nếu tuổi thai quá nhỏ thì trong khi chờ đợi, bạn sẽ phải đi khám thường xuyên hơn. Để chuẩn bị tốt cho những lần thăm khám, bạn nên:

–        Ghi lại tất cả những triệu chứng trong thai kỳ

–        Lên danh sách tất cả những loại thuốc và vitamin bạn đang uống

–        Đi cùng bạn bè hoặc người thân để có người nhớ hộ nếu bạn có bỏ sót điều gì

–        Viết ra sẵn tất cả những câu hỏi liên quan

Ngoài ra bác sĩ có thể cho một số thuốc điều trị triệu chứng như:

Thuốc hạ huyết áp.

Corticosteroid: Nếu bị tiền sản giật nặng hoặc HELLP, thuốc corticosteroid tạm thời có thể cải thiện chức năng gan và tiểu cầu để giúp kéo dài thời gian mang thai. Corticosteroid cũng có thể giúp phổi của bé trở nên trưởng thành hơn trong ít nhất là 48 giờ

Thuốc chống động kinh.

Phòng chống Tiền sản giật: 

Hiện tại chưa có nghiên cứu nào khẳng định cách phòng chống tiền sản giật, kể cả những cách truyền miện như ăn ít muối, hạn chế nạp calo, ăn tỏi và dầu cá, bổ sung vitamin C, E hay D. Cũng có khi, trong vài trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định uống aspirin liều thấp từ cuối ba tháng đầu, hoặc bổ sung thêm canxi đối với những người từng bị tiền sản giật.

Cách tốt nhất để phòng ngừa là chuẩn bị 1 cơ thể khỏe mạnh nhất ngay trước khi mang thai: bổ sung đầy đủ vitamin và dưỡng chất, kiểm soát cân nặng, tập thể dục, kiểm soát tốt tình trạng bệnh như tiểu đường, và quan trọng nhất là đi khám thai đầy đủ để phát hiện kịp thời.

Chúc các mẹ một thai kỳ khỏe mạnh và sớm mẹ tròn con vuông!